Κατανάλωση βρασμένου καφέ για υγεία των αγγείων

Για Όλους, Καρδίας, Τρόφιμα Νικόλαος Ντάφλος, ,

Οι περισσότεροι άνθρωποι καθημερινά καταναλώνουμε καφέ. Ξυπνάμε το πρωί και το μάτι δεν «ανοίγει» αν δεν πιούμε τις πρώτες γουλιές. Μετά το φαγητό θα πιούμε ένα καφέ ή σε στιγμές χαλάρωσης πίνουμε ήσυχα ένα ωραίο γευστικό καφεδάκι. Μπορούμε να πούμε πως έχει γίνει κατά κάποιο τρόπο κουλτούρα.

Η κατανάλωση καφέ φαίνεται να έχει θετικές επιδράσεις, εμφανίζοντας αντιοξειδωτική και αντικαρκινική δράση και πολλές άλλες δράσεις όπως μείωση της πιθανότητας για σακχαρώδη διαβήτη. Υπεύθυνες ενώσεις για τις χημειοπροστατευτικές αυτές ιδιότητες είναι κυρίως οι πολυφαινόλες μεταξύ άλλων η καφεΐνη, καϊβιόλη, η καφεστόλη και άλλα φαινολικά παράγωγα.

Οι βιβλιογραφία όμως δίνει διφορούμενα αποτελέσματα όσον αφορά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και παράγοντες που τον επηρεάζουν όπως η αρτηριακή σκληρία, η αύξηση της χοληστερόλης, η επίδραση στην πίεση και την αύξηση στην ομοκυστεΐνη, ενός παράγοντα που αυξάνει τον κίνδυνο. Παρόλα αυτά πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι η κατανάλωση καφέ σχετίζεται με μικρή μείωση στη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά. Η χρόνια έκθεση σε καφεΐνη έδειξε θετικές επιδράσεις και σε διάφορους άλλους παράγοντες όπως π.χ. στην επιδιόρθωση του ενδοθηλίου δηλ. του εσωτερικού στρώματος του αγγείου καθώς και στην αύξηση του ενζύμου παραγωγής μονοξειδίου του αζώτου, ενός μορίου που συμβάλλει στην υγεία του αγγείου αλλά και στην διαδικασία. Το ενδοθήλιο παίζει ένα βασικό ρόλο στην αγγειακή λειτουργία και κατάστασή σου συνδέεται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Το 2013 παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα από τη μελέτη της Ικαρίας σε σχέση με την κατανάλωση του καφέ και την ενδοθηλιακή λειτουργία του αγείου. Οι Ικαριώτες έχουν το χαρακτηριστικό ότι εμφανίζουν ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μακροζωίας παγκοσμίως και ένα υψηλό ποσοστό υγιών ατόμων μεγάλης ηλικίας ή διαφορετικά έχουν αυτό που λέμε «καλά γεράματα». Πράγματι , στην Ευρώπη , μόνο το 0,1 % του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, ενώ στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι περίπου 1 % δηλ. 10 φορές περισσότερο. Καθώς ο ηλικιωμένος πληθυσμός της Ικαρίας αποτελείται από μια απομονωμένη αγροτική ομάδα με καθορισμένες τις συνθήκες ζωής, η μελέτη των παραγόντων που σχετίζονται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο παρουσίαζε ενδιαφέρον.

Η μελέτη αυτή λοιπόν, συσχέτισε την κατανάλωση του ελληνικού/κυπριακού τύπου βρασμένου καφέ με βελτιωμένη ενδοθηλιακή λειτουργία. Οι κάτοικοι της Ικαρίας καταναλώνουν σε ποσοστό άνω του 87%, κυρίως το βραστό ελληνικό/κυπριακό καφέ και υπάρχει μια γραμμική συσχέτιση της λειτουργίας του ενδοθηλίου με την καθημερινή κατανάλωση καφέ. Το πιο σημαντικό μάλιστα είναι ότι τα άτομα που καταναλώνουν κυρίως ελληνικό/κυπριακό καφέ είχαν καλύτερη λειτουργία του ενδοθηλίου από εκείνα που καταναλώνουν άλλα είδη καφέ. Είναι ενδιαφέρον ότι τα θετικά αυτά αποτελέσματα στη λειτουργία του ενδοθηλίου ήταν επίσης εμφανής σε υπερτασικούς ασθενείς, ενώ δεν επηρεάστηκε η αρτηριακή πίεση.

Συμπερασματικά φαίνεται πως ο βρασμένος ελληνικός/κυπριακός καφές, ο οποίος είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά συστατικά και μέτριας περιεκτικότητας σε καφεΐνη, έχει θετική επίδραση στην υγεία των αγγείων. Παρόλα αυτά και λόγω της διαδεδομένης κατανάλωσης καφέ σε όλο τον κόσμο και το γεγονός ότι ακόμα και μικρές επιπτώσεις στην υγεία του καφέ έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη δημόσια υγεία, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να τεκμηριωθούν με ακρίβεια οι ευεργετικές ή μη δράσεις του καφέ στην αγγειακή υγεία.

Βιβλιογραφία:

  1. Siasos G1, Oikonomou E, Chrysohoou C, Tousoulis D, Panagiotakos D, Zaromitidou M, Zisimos K, Kokkou E, Marinos G, Papavassiliou AG, Pitsavos C, Stefanadis C.; ‘Consumption of a boiled Greek type of coffee is associated with improved endothelial function: the Ikaria study.’; Vasc Med. 2013 Apr;18(2):55-62.
  2. Christensen B., Mosdol A., Retterstol L., Landaas S., & Thelle D. S. ‘Abstention from filtered coffee reduces the concentrations of plasma homocysteine and serum cholesterol—A randomized controlled trial.’ Am. J Clin Nutr. 2001; 74, 302−307
  3. Cornelis, M. C., & El-Sohemy, A.. ‘Coffee, caffeine, and coronary heart disease.’ Curr Opin Lipidol. 2007; 18, 13−19.
  4. George SE, Ramalakshmi K, Mohan Rao LJ. ‘A perception on health benefits of coffee.’ Crit Rev Food Sci Nutr. 2008
  5. May;48(5):464-86.Jee, S. H., He, J., Appel, L. J., Whelton, P. K., Suh, I., & Klag, M. J. ‘Coffee consumption and serumlipids: A meta-analysis of randomized controlled clinical trials.’ AmJ Epidemiol. 2001; 153, 353−362.
  6. Kawachi, I., Colditz, G. A., & Stone, C. B. ‘Does coffee drinking increase the risk of coronary heart disease? Results from a metaanalysis.’ Br Heart J. 1994; 72, 269−275.
  7. Geleijnse JM., ‘Habitual coffee consumption and blood pressure:anepidemiological perspective.’, Vasc Health Risk Manag. 2008;4(5):963-70.
  8. Kempf K, Herder C, Erlund I, Kolb H, Martin S, Carstensen M, Koenig W, Sundvall J, Bidel S, Kuha S, Jaakko T., ‘Effects of coffee consumption on subclinical inflammation and other risk factors for type 2 diabetes: a clinical trial’ Am J Clin Nutr. 2010,Apr;91(4):950-7. Epub 2010 Feb 24.
  9. Klatsky, A. L., Koplik, S., Kipp, H., & Friedman, G. D. ‘The confounded relation of coffee drinking to coronary artery disease.’ Am J Cardiol. 2008; 101, 825−827.
  10. Lang R1, Yagar EF, Eggers R, Hofmann T. ; ‘Quantitative investigation of trigonelline, nicotinic acid, and nicotinamide in foods, urine, and plasma by means of LC-MS/MS and stable isotope dilution analysis.’ J Agric Food Chem. 2008 Dec 10;56(23):11114-21.
  11. Noordzij M1, Uiterwaal CS, Arends LR, Kok FJ, Grobbee DE, Geleijnse JM.; ‘Blood pressure response to chronic intake of coffee and caffeine: a meta-analysis of randomized controlled trials.’; J Hypertens. 2005 May;23(5):921-8.
  12. Petramala L1, Acca M, Francucci CM, D’Erasmo E; ‘Hyperhomocysteinemia: a biochemical link between bone and cardiovascular system diseases?.’; J Endocrinol Invest. 2009;32(4 Suppl):10-4.
  13. Sofi F1, Conti AA, Gori AM, Eliana Luisi ML, Casini A, Abbate R, Gensini GF.; ‘Coffeeconsumption and risk of coronary heart disease: a meta-analysis.’;Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2007 Mar;17(3):209-23.
  14. Van Dam RM.; ‘Coffee consumption and risk of type 2 diabetes, cardiovascular diseases, and cancer.’; Appl Physiol Nutr Metab. 2008 Dec;33(6):1269-83.
  15. Winkelmayer WC1, Stampfer MJ, Willett WC, Curhan GC.; ‘Habitual caffeine intake and the risk of hypertension in women.’; JAMA. 2005 Nov 9;294(18):2330-5.