Παιδική παχυσαρκία: Η νέα μάστιγα της Ελλάδας

Η νέα σχολική χρονιά ξεκίνησε για τα καλά και μικροί και μεγάλοι μετά τις διακοπές του καλοκαιριού μπαίνουν σιγά σιγά πάλι σε ένα πρόγραμμα επιστρέφοντας στην καθημερινότητά τους. Το ίδιο κι εγώ. Ακόμα όμως είναι χαραγμένες στο μυαλό μου κάποιες εικόνες από την παραλία και όχι μόνο. Μη βιάζεστε να σκεφτείτε καταγάλανα νερά και στιγμές χαλάρωσης. Αναφέρομαι στην εικόνα των παιδιών αλλά και στον τρόπο που συμπεριφέρονται οι γονείς.

Είναι γεγονός πως αν ρίξει κάποιος μία ματιά γύρω του, θα δει παιδάκια που το κορμάκι τους μοιάζει «χαριτωμένα» γεμάτο, με αυξημένη περίμετρο μέσης και η εικόνα είναι τόσο συνηθισμένη που ξεχνάς ότι τα παιδιά σε αυτή την ηλικία στην πραγματικότητα θα έπρεπε να είναι αρκετά πιο αδύνατα. Παράλληλα, βλέπεις ότι πολλοί γονείς, πλέον και λόγο κρίσης, προετοιμάζουν ένα κολατσιό για μαζί αντί να αγοράσουν κάτι στην παραλία ή στο δρόμο. Παρόλα αυτά οι επιλογές που γίνονται τις περισσότερες φορές είναι απογοητευτικές. Πατατάκια, μπισκότα και αναψυκτικά είναι βασικές επιλογές των γονιών. Και αν τελικά αποφασίσουν να αγοράσουν κάτι «απ’ έξω» τότε αυτό που βλέπεις είναι τηγανιτά και παγωτό ως επιδόρπιο ή μετά τα πατατάκια. Μετά το αλμυρό εξάλλου ταιριάζει και λίγο γλυκό.

Μπορεί να φαίνεται λίγο ακραία ή επιθετική η παραπάνω τοποθέτηση, όμως η πραγματικότητα είναι αυτή. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα, μεγαλύτερο και από την ίδια την διατροφική συμπεριφορά και οι επιλογές που ανέφερα παραπάνω, είναι η μη συνειδητοποίηση του πόσο κακό κάνουν οι γονείς με αυτή τη συμπεριφορά. Αυτό το διαπίστωσα ξανά και προσωπικά, σε μία συζήτηση σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης, όπου ένας συνάδελφος έθιγε ακριβώς αυτό το θέμα της «εκγληματικής» συμπεριφοράς των γονιών και διαβάζοντας τα σχόλια έβλεπες πως πραγματικά έχει χαθεί το μέτρο και η ουσία από κάποιους ανθρώπους. Όλα αυτά τα παραπάνω έρχονται να επιβεβαιωθούν περίτρανα από τις έρευνες οι οποίες άσχετα με το πως το βλέπει κάποιος προσωπικά τα αποτελέσματά τους είναι αμείλικτα.

Τι λοιπόν λένε όλες οι έρευνες που έχουν σχέση με την παιδική παχυσαρκία στον τόπο μας; Ότι η Ελλάδα έχει πανευρωπαϊκή πρωτιά στην παιδική παχυσαρκία και μετά την Αμερική φιγουράρει στις πρώτες θέσεις στον κόσμο, ακόμα και στη δεύτερη θέση. Τα δεδομένα για την Κύπρο είναι παρόμοια. Τα νούμερα είναι τρομακτικά. Σύμφωνα με τη μελέτη GRECO, περισσότερα από τέσσερα στα δέκα Ελληνόπουλα έχουν σωματικό βάρος υψηλότερο από το φυσιολογικό, ενώ φαίνεται ότι το πρόβλημα είναι εντονότερο στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια. Ταυτόχρονα φάνηκε ότι τα παιδιά δεν διατρέφονται σύμφωνα με την μεσογειακή διατροφή. Συγκεκριμένα φάνηκε ότι μόνο το 4,3% των παιδιών είχαν ένα καλό σκορ στο δείκτη KIDMED, ένας δείκτης για την εκτίμηση της εφαρμογής της μεσογειακής διατροφής στα παιδιά.

Η συμμετοχή και η ευθύνη των γονιών φαίνεται στο γεγονός ότι το 40% περίπου των παιδιών που έχουν πρόβλημα βάρους δεν αντιμετωπίζονται διότι οι γονείς δεν αντιλαμβάνονται το παιδί τους ως υπέρβαρο. Επίσης, φαίνεται ότι ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα εμφάνισης παχυσαρκίας μαζί με τους γονείς είναι και οι γιαγιάδες. Αυτό οφείλεται από τη μία στο ότι οι γονείς υποεκτιμούν την κατάσταση και υπερσιτίζουν τα παιδιά τους και από την άλλη στο ότι τα παιδιά έχουν τελικά μεγαλύτερη όρεξη και διάθεση να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα βάρους σε σχέση με τους γονείς. Δηλ. τα παιδιά μπορεί να προσπαθήσουν να βελτιώσουν το βάρος τους και να αποτύχουν διότι οι γονείς δεν δείχνουν τον ίδιο ζήλο και από τη στιγμή που το παιδί εξαρτάται άμεσα από την στήριξή και τις επιλογές των γονιών του φαίνεται πως οι ίδιοι οι γονείς μπαίνουν εμπόδιο στην προσπάθεια αυτή του παιδιού τους. Εκτός της μη ισορροπημένης και καλής διατροφής τα παιδιά στην Ελλάδα δαπανούν και λιγότερη ενέργεια, καθώς όπως φαίνεται τα ελληνόπουλα έχουν την πρώτη θέση και στα ποσοστά καθιστικής ζωής στην Ευρώπη και τα χαμηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.

Συμπερασματικά λοιπόν καταλήγουμε στο ότι πρέπει όλοι οι γονείς να συνειδητοποιήσουν πως η κακή διατροφή για τα παιδιά δεν είναι κάτι αθώο. Η έκφραση «κρίμα το μωρό δώσε του να φάει» όπου συνήθως αναφέρεται σε λιχουδιές και κακής ποιότητας τρόφιμα, συμβάλλει κάθε φορά στην μείωση της ποιότητας ζωής του παιδιού μας καθώς και στην επιβάρυνση της υγείας του. Το όλο άρθρο έχει σκοπό την κινητοποίηση των γονιών και όχι την επίπληξη, ώστε να συμβουλευτούν έναν ειδικό, να αξιολογήσουν το βάρος του παιδιού τους και αν χρειάζεται να επέμβουν βελτιώνοντας πρώτα απ’όλα και τους ίδιους, μιας και τα παιδιά είναι η προέκταση του εαυτού τους. Σίγουρα τα παιδιά θα φάνε και τη λιχουδιά τους και τις τηγανιτές πατάτες κάποιες φορές. Αυτό όμως θα πρέπει να γίνει στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής και αρκετής φυσικής δραστηριότητας.

Βιβιλιογραφία:

  1. Farajian P1, Panagiotakos DB2, Risvas G1, Malisova O1, Zampelas A1.; Hierarchical analysis of dietary, lifestyle and family environment risk factors for childhood obesity: the GRECO study. Eur J Clin Nutr. 2014 May 14
  2. Farajian P1, Panagiotakos DB, Risvas G, Karasouli K, Bountziouka V, Voutzourakis N, Zampelas A.; Socio-economic and demographic determinants of childhood obesity prevalence in Greece: the GRECO (Greek Childhood Obesity) study.; Public Health Nutr. 2013 Feb;16(2):240-7.
  3. Farajian P1, Risvas G, Karasouli K, Pounis GD, Kastorini CM, Panagiotakos DB, Zampelas A.; Very high childhood obesity prevalence and low adherence rates to the Mediterranean diet in Greek children: the GRECO study.; Atherosclerosis. 2011 Aug; 217(2):525-30.
  4. Πωλ Φαρατζιάν, “4 στα 10 παιδιά στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Νεότερα δεδομένα από τον Δρ. Πωλ Φαρατζιάν”, www.nutrimed.gr, Τελευταία πρόσβαση: 6 Οκτωβρίου 2014.